Slechts een klein deel van de vrijkomende sociale huurwoningen komt terecht bij jongeren. Volgens corporatiekoepel Aedes gaat gemiddeld 60% van deze woningen naar doorstromers: mensen die al een woning huren en verhuizen naar een andere sociale huurwoning. Voor jongeren zonder inschrijftijd of woonverleden blijft er weinig over. Daarnaast worden de meeste woningen toegewezen op basis van wachttijd, een systeem waarin jongeren vrijwel altijd achteraan staan.
Veel dakloze jongeren niet erkend als dakloos
Met de huidige toewijzingsregels komen jongeren alleen in aanmerking voor een urgentiestatus als ze in de maatschappelijke opvang verblijven. Jongeren die tijdelijk bij vrienden of familie slapen – de zogeheten ‘bankhoppers’ – worden niet als dakloos erkend. Daardoor kunnen zij zich vaak niet inschrijven, bouwen zij geen wachttijd op en komen ze niet in aanmerking voor sociale huurwoningen.
Dakloosheid betekent hoge risico’s en hoge kosten
De gevolgen van dakloosheid op jonge leeftijd zijn groot. Jongeren die dakloos zijn, hebben een verhoogde kans op psychische klachten, schooluitval en langdurige armoede. De levensverwachting van mensen die langdurig dakloos zijn, ligt gemiddeld dertig jaar lager dan die van mensen met een stabiele woonsituatie. De maatschappelijke kosten zijn ook fors. Volgens schattingen kost dakloosheid de samenleving gemiddeld 85.000 euro per persoon per jaar. Begeleide huisvesting is vele malen goedkoper.
Omslag in woonbeleid nodig
In een opinieverhaal in Dagblad Trouw pleiten Melanie Schmit (directeur Housing First) en Sander Heinsman (woningcorporatie Portaal) voor een omslag in het woonbeleid. ‘Geef jongeren in kwetsbare situaties voorrang boven mensen die al een huis hebben en verschuif de focus van inschrijftijd naar urgentie. Bouw beleid rondom wie het hardst een woning nodig heeft, niet rond wie het langst staat ingeschreven.’
Geef dakloze jongeren een urgentiestatus
De Woonbond onderschrijft dit pleidooi en vindt dat de nieuwe Wet versterking regie volkshuisvesting aangescherpt moet worden. Bijvoorbeeld door jongeren die dakloos dreigen te raken een urgentiestatus te geven. ‘Jongeren zonder stabiele woonplek vallen tussen wal en schip, juist op het moment dat ze hun leven proberen op te bouwen’, zegt Suzanna Lividikou, beleidsmedewerker jongeren bij de Woonbond.
Het is zorgelijk dat we als samenleving pas ingrijpen als de problemen al zijn geëscaleerd.
Gemeenten hebben nu al mogelijkheden
Volgens Schmit en Heinsman zijn lokale oplossingen mogelijk. In Nijmegen zou bijvoorbeeld 10% meer beschikbaarheid van starterswoningen voldoende zijn om alle geregistreerde dakloze jongeren in een jaar tijd te helpen. Gemeenten hoeven volgens hen niet te wachten op landelijke wetgeving om jongeren eerder te ondersteunen. Zij hebben nu al beleidsruimte om jongeren wél urgentie te verlenen, maar maken daar nog te weinig gebruik van.
